Sarajevo, 26. 3. 2024.

U žaru borbe za osvajanje vlasti na nivou Federacije Bosne i Hercegovine (FBiH), svjedočili smo gorljivim izljevima nezadovoljstva tadašnjih pretendenata o prethodnoj vlasti u pogledu borbe protiv korupcije. Slijedom takve retorike, vjerovatno su i dobili povjerenje glasača da u trenutnom kapacitetu preuzmu kormilo upravljanja FBiH.

Od deklariativne podrške borbi protiv korupcije na nivou FBiH u praksi se nije daleko odmaklo. Federalni parlament, za više od godinu dana od njegove uspostave, nije imanovao Komisiju za sprječavanje sukoba interesa, tako da i dalje nema organa koji bi radio na predmetima utvrđivanja sukoba interesa. Kao što je poznato, ta komisije nije imenovana od 2013. godine pa tako od donošenja državnog zakona o sukobu interesa na nivou FBiH vlada haotično stanje koje, sudeći po realnim pokazateljima, odgovara i postojećoj garnituri vlasti.

Određeni pomaci se čine na uspostavi “federalnog Uskoka“ ili posebnih odjela tužilaštava i suda za borbu protiv korupcije, ali i taj proces teče prilično usporeno. Osim određivanja lokacije i konkursne procedure za odabir tužilaca i sudija (koja je doduše osporena od suda i neizvjesno je da li će se ista privesti kraju ili će biti potrebno ponoviti proceduru), upitno je kada će ova institucija biti u funkciji. Posebno, kada bi se i za koliko godina mogli očekivati prvi rezultati njenog rada.

Iz procedure je povučen Zakon o sprječavanju sukoba interesa u organima vlasti FBiH, koji je prethodna vlada uputila u parlamentarnu proceduru tokom augusta 2022. godine, te nema naznaka kada bi se ovaj ili izmijenjeni zakon mogao ponovo naći u parlamentu. Državni zakon je donesen i njegove odredbe se polako počinju implementirati, a u finalnoj fazi je i radna verzija nove državne Strategije za borbu pritiv korupcije i pripadajući Akcioni plan. I ostali nivoi vlasti, poput Republike Srpske i Brčko Ditrikta, posjeduju zakonske norme koje onemogućavaju sukob interesa, tako da je FBiH jedini nivo vlasti koji ne posjeduje tijelo kojem se može prijaviti sukob interesa.

Postavlja se opravdano pitanje da li vlast u FBiH, koja deklarativno prednjači u nametanju evropskih standarda i ispunjavanju EU uslova, namjerno opstruiše provođenja mjera za efikasnu borbu protiv korupcije i sukoba interesa do završetka procedure izbora stranačkih kadrova na preostale pozicije. Isto pitanje se postavlja i za obavezu federalnih vlasti da uspostave blisku saradnju i koordinaciju s organizacijama civilnog društva u borbi protiv korupcije koja proističe iz Akcionog plana za borbu protiv korupcije iz 2021. godine, a koja je za sada ostala samo mrtvo slovo na papiru i u aktivnostima nove vlasti.