Sarajevo, 15. 7. 2025.
Još jedno ozbiljno upozorenje političarima u BiH poslao je Evropski parlament, usvajanjem Rezolucije od 9. jula 2025. o izvještajima Komisije o BiH za 2023. i 2024. godinu. Usvojeni tekst predstavlja samo zvaničnu potvrdu konstantnih nastojanja građana i civilnog društva u BiH da skrenu pažnju na katastrofalne posljedice izostanka napretka u oblasti borbe protiv korupcije i organizovanog kriminala.
U dijelu koji se odnosi na korupciju, iskazuje se ozbiljna zabrinutost, posebno za korupciju na visokom nivou. Traži se efikasnije provođenje zakona, između ostalog i onog o sprečavanju sukoba interesa. Ne treba napominjati da je aktuelna vlast pridobila i značajan broj glasača na obećanjima vezanim za rješavanje problema ukorijenjene korupcije u sistemu upravljanja, ali ih praksa, kao i ova rezolucija, podsjećaju na neispunjena obećanja.
Istina, Zakon o sprečavanju sukoba interesa u institucijama na nivou BiH je donesen, kao jedan od evropskih prioriteta. Zapelo je, kao i obično, s nemarnom ili neželjenom implementacijom donesenih odredbi. Kašnjenje s izborom članova Komisije i nefunkcionalnost iste nakon njenog uspostavljanja, rezultira time da i dalje veliki broj imenovanih i izabranih zvaničnika uživa privilegije koje bi im, u slučaju efikasnog rada Komisije, trebale biti ukinute.
Na nivou entiteta Federacije BiH, situacija je još poraznija. Novi saziv parlementa nikada nije imenovao komisiju koja bi trebala raditi na predmetima utvrđivanja sprečavanje sukoba interesa. Istina, ta komisije doduše ne postoji od 2013. godine, tačnije od donošenja državnog zakona o sukobu interesa, ali za razliku od entiteta Republike Srpske i Brčko distrikta BiH, na federalnom nivou i dalje vlada haotično stanje koje, sudeći po svemu, odgovara i postojećoj garnituri vlasti.
Na nivou entiteta Republike Srpske, izuzev nedavne promjene predsjednika Komisije za sprečavanje sukoba interesa, nisu zabilježeni konkretni rezultati koji bi onemogućili prisutan sukob interes.
U domenu borbe protiv organizovanog kriminala, u rezoluciji Evropskog parlamenta, urgira se da BiH pojača borbu protiv organizovanog kriminala, duboko zabrinuti za infiltraciju kriminalnog djelovanja u političkom, pravnom i ekonomskom sistemu. Slične konstatacije i upozorenja o potrebi sistematskog političkog pristupa u rješavanju te pošasti, u nekoliko navrata iznosio je i Centar za sigurnosne studije.
U svom upozorenju, Evropski parlament ukazuje na mogućnosti korištenje sporazuma s Eurojust-om radi provođenja efikasnijih istraga i krivičnih procesuiranja. Preporuke se odnose i na imenovanje kontakt osobe za saradnju s EU Agencijom za droge (EUDA), ali i za imenovanje čelnih rukovodilaca u Graničnoj policiji BiH i SIPA-i.
Građani su više nego svjesni neučinkovitosti vlasti u borbi protiv organizovanog kriminala ili, korektnije, skromnim rezultatima koji se postižu u toj oblasti. Zasigurno je neposvećenost političkih lidera nešto što opterećuje efikasnost i funkcionalnost pravosudnih i policijskih struktura. Politički procesi, sporo procesuiranje po nekim navodima oko dvije hiljade osoba iz Sky aplikacije, penetracija kriminalnih grupa unutar policijskih struktura, na što je ukazao glavni tužilac BiH, hapšenja skoro cijelih smjena policijskih stanica radi povezanosti s kriminalom, svakako su nešto čemu svjedočimo.
Nadamo se da će ova rezolucija poslužiti vodećim političkim akterima, kako bi težište svoga rada stavili u funkciju interesa građana i njihovoj sigurnosti, kao pretpostavci ekonomskog i društvenog blagostanja. Prioriteti rada aktuelne vlasti moraju se prilagoditi stvarnim potrebama građana, a ne samo njihovog političkog bivstvovanja u preusmjeravanju pažnje s realnih problema na njihove političke igrokaze.